copyright alle foto's: greta verduin
foto's winter 2007 Leipzig, Dresden, Weimar, Wittenberg, Erfurt, enz.
Leipzig
Deze kunst & cultuurstad is groot geworden door de bruinkool-industrie (hele terreinen werden afgegraven tot wel 25 meter diepte; er liggen nu nog hele velden braak en een enkele graafmachine is nog te zien) en heeft een belangrijke rol in de Duitse geschiedenis gespeeld. De historische binnenstad wordt bekeken, de Thomaskirche, het Operagebouw 'Gewandhaus', Goethe's lievelingscafé 'Auerbachs Keller' en het Völkerschlachtmonument.
Bijna uitsluitend overal monumentale gebouwen, of het nu het Hauptbahnhof is met daarin ook ruimte voor honderden parkeerplaatsen, of na-oorlogs-moderne flats, die vooral gebouwd werden vanwege het voetballen.
Vanuit de bus: langs beschilderde gebouwen....met oa voetballers.....of met portretten.....Op deze manier ziet de grauwheid van de hoge flats er wat minder treurig uit.....
.........en rechtsonder ineens een garage, gebouwd van bamboe........
Veel historische gebouwen zijn gerestaureerd maar héél veel straten zien er nog troosteloos uit, vervallen: ruiten ingegooid, scheuren in de muren en verrotte houten kozijnen enzo. Op de rechter-foto zie je de extreem smalle rails voor de zéér brede trams.....
De gids vertelt hoe de historische gebouwen 'gezekerd' worden in de ondergrond die vooral bestaat uit grote keien. Op de foto rechts-onder een supermodern theater...
Je struikelt als het ware over Schiller, Goethe, Bach, Hændel en Luther......
een Russisch kerkje met heel veel ikonen....
Als een piramide....zó hoog....en helemaal in de mist.....het VölkerschlachtDenkmal in Leipzig......
In cyrillisch en in duits....alle gevallenen worden herdacht...niet alleen duitse....
Een zuil ..... en...een beeld van Schiller en Goethe in een Kaufhalle in Leipzig.... ..(die opgestoken rechterhand vond ik opvallend....)
en een beeld van Goethe buiten....
Dit is een beeld om koude rillingen van te krijgen....in Leipzig, gewoon op straat (linker foto)
Maar ditzelfde (replica) beeld staat óók in Dresden en in Halle (andere 2 foto's)......maar ook in andere plaatsen in dit voormalige oost-Duitsland, zoals Bonn......"Hoop op een betere toekomst"
De rechterhand gestrekt als in de Hitler-tijd en aan het linkerbeen bloed en een grote laars.....de linkerhand is afwerend tegen de verschrikkingen en een vooruitgeschoven (blote) voet. Het hoofd is vermorzeld.
Van het museum in Halle, Moritzburg, kreeg ik alle info over de kunstenaar en het beeld "Hoffnung auf eine bessere Zukunft"
Even pauze voor de lunch....
Dresden
Dresden (aan de Elbe) heeft een rijk cultuurhistorisch erfgoed. De Frauenkirche, de kathedraal en de beroemde Semper-Opera en de Altmarkt.
Het bekendste gebouw is het Zwinger, dat een aantal belangrijke musea herbergt (foto's hieronder)
Een hele straat, een heel pand, als het ware bekleed met een tapijt van Meissner-porcelein-tegels
Het is bijna onvoorstelbaar als je je realiseert dat Dresden in de 2e Werldoorlog kompleet plat gebombardeerd was......en pas in 1989 is begonnen met de restauratie, de wederopbpuw in de authentieke staat......
Af en toe kom je bouwputten tegen, met restanten van gebouwen, midden in de stad.
En toch wel érg Oostduitse taferelen, al is ook dit in tegels uitgevoerd......
Vanaf de brug: uitzicht op de Elbe.
En grote Kaufhause, net als in Leipzig, hier fraai beschilderd aan de buitenkant.
En al zijn de gerestaureerde gebouwen indrukwekkend........het blijft allemaal toch grauw.....
dus ook hier hebben jongeren zich geuit in graffiti "Aber nicht alles.....was ich glaube....verstehe ich auch...."
En beroemde overledenen liggen hier........
En hieronder het 'Bauhaus"- museum
Er is een 'Goethe-Café' (foto links), een 'Schiller-Haus' (fotorechts) en een standbeeld waar ze allebei worden uitgebeeld.
Altenburg, een stadje van meer dan 1000 jaar oud, Bekend is het 'Schloss' en het daarin gevestigde speelkaarten-museum.
Hieronder foto's van de bezienswaardige markt in Altenburg met deze fraaie kerk, voorzien van een goudmozaiek.
En het prachtige Raadhuis, dat zeker de moeite van het bekijken waard is, met name de binnenkant
De Raadzaal ín authentieke stijl, met een apart hoekje voor overleg van de raadsleden......
< < Een concertzaal "Freunde, das Leben ist lebenswert".....
en onderweg zie je overal
vervallen huizen,die nog niet opgeknapt zijn >
en waar je heel treurig van wordt.
En nergens in de skigebieden sneeuw op de pistes maar hier in Leipzig....één dag sneeuw!
Het Kaufhaus was op loopafstand van ons hotel
De sneeuwruimers aan de slag >
Ook naar Wittenberg geweest, natuurlijk vanwege de in deze hele streek alom aanwezige Luther, en de kerk waar hij zijn 'stellingen' op heeft geplakt. Die stellingen zijn inmiddels vervangen door grote bronzen deuren waar die stellingen keurig netjes in het brons zijn aangebracht!
Een plein, een hofje en het 'Cranach'-Haus
Hieronder een bronzen beeld, waarin uitgebeeld de kunstenaar/portrettekenaar Philip Melanchthon die een portret van Luther aan het tekenen is! Links het woonhuis waar hij woonde, werkte en ook is overleden.
Een mooi gewelf, het ' laatste Avondmaal' en een glaspaneel in een kerk.
Een fraai fries, een binnenplaats met een Expo over Martin Luther ("Leben, Werk, Wirkung" ) en in de tuin een beeld van Charlotte, en de legende van haar ring......
Verder Erfurt bezocht (meestal rijd je daarlangs op weg naar zuidelijk landen) maar Erfurt blijkt een bezienswaardige stad, en is zelfs de grootste stad van Thüringen. Onder andere de Krämerbrücke is bekend.
Twee violisten speelden prachtige klassieke muziek waar je kippenvel van kreeg want het klonk super-zuiver.
Erfurt biedt niet zo'n mistroostige (voormalig oostduitse) aanblik, de stad heeft ook niet zo geleden van de oorlog. De huizen staan er goed, wat heet: méér dan goedverzorgd bij, in vele kleuren en met goud'beslag'. Nooit geweten dat Erfurt zó de moeite waard was!
Waar ik bijzonder van genoten heb, is het interieur van het Stadhuis.....wat daar aan fraaie Jugendstil te zien was! De architektuur, de schilderijen, de glas in lood ramen......Volgens mij zijn alle bestuursleden (en de ambtenaren) akuut 'besmet' door alle kunst om hen heen, en door alle perfekt uitgevoerde kleuren. Dit was genieten voor mij.
Rechtsonder een portret van Martin Luther aan het werk.
Veel van deze schilderijen vertellen het verhaal van Luther, hoe hij eerst monnik was, steeds extremer werd, hoe hij tegengehouden werd door zijn vader "ach jongen, doe het niet" en uiteindelijk de man die hij wilde zijn.....
Linksonder een straatje, midden: zicht op de synagoge en rechtsonder de achterkant van de synagoge,
die totaal gerestaureerd moet worden
Vanaf de stadsmuren, je ziet het niet op de foto want het lijkt vrij plat, maar is behoorlijk steil want er staat een bord:
'beklimmen op eigen risiso' (!)
daar vandaan heb je mooi uitzicht op het plein en de imposante Dom.
En waar ik mij dan weer enorm over verbaas....zelfs de gids kon hier geen antwoord op geven...
dan staat er beneden een bord met deze tekst:
"Die Bundesbeauftragte fur die Stasi-Unterlagen"
Naar mijn idee hebben ze dit bord gewoon vergeten weg te halen....
Ook dit was dus Erfurt.
Daarna een bezoek aan Naumburg, Een schitterend pittoresk marktplein met daarachter de imposante St. Wenceslaskerk en de fraaie Middeleeuwse huizen. Ook de prachtige Dom met beroemde, levensgrote beelden van de graven van de stad, het Schiller-Haus (foto linksonder)
Een ook al pittoresk straatje, de fraai bewerkte halfzuilen tegen de gevel van het gemeentehuis, en een bewerkte deur (Middeleeuws?)
En tenslotte nog een bezoek aan Halle.
Met een prachtig zicht op deze bijzondere brug. Op de achtergrond een oud Slot, tegenwoordig in gebruik bij een kunstenaars-kolonie, die met vernieuwende, moderne ontwerpen bezig is.
Midden in Halle het museum Moritzburg met op de foto linksonder de nieuwbouw in de zuidvleugel, helemaal rechtsonder op de foto de oostvleugel.De muren bepalen het stadsbeeld als een soort vesting uit de vroege Renaissance en de idylische ruine in de 19e eeuw herbergt vooral een Kunstmuseum met boven-regionale uitstraling. De eerste bouwmeester was Ernst von Wettin, die pas 11 jaar oud was toen hij een post kreeg als aartsbisschop. Zijn opvolger was de in 1513 gekozen Albrecht von Brandenburg, de meest suksesvolle maar ook meest tragische landeigenaar in Halle. Moritzburg had veel te verduren: oorlogen, berovingen enz. Tijdens de 30-jarige oorlog bezette Wallenstein met 2000 man en 1200 ruiters in oktober 1625 de stad Halle en de vesting Moritzburg. Op 6 januari 1637 brak er tijdens weer zo'n belegering een felle brand uit (waarschijnlijk ontstaan door een schoorsteenbrand) waardoor in korte tijd de hele westvleugel afbrandde, maar ook de noord- en zuidvleugel werden niet gespaard, evenmin als de kapel van de Moritzburg. Alleen de oostvleugel en de keldergewelven bleven gespaard. NB voor alle interessante geschiedenis: kijk op de website van Moritzburg.
Keizers, prinsen koningen en (aarts)hertogen komen dan voorbij, uit verschillende Duitse staten maar ook vanuit diverse buitenlanden. In W.O.2 dienden de diepe gewelven als schuilkelder tegen luchtaanvallen voor de bevolking; maar in een gedeelte daarvan waren waardevolle onderdelen van de Hallische architektuur opgeslagen. In de helft van de jaren '60 waren hier kleine theatertjes in gevestigd en een restaurant (1990 gesloten). Begin jaren '70 zat er een studentenclub van de Universiteit en een cabaret dat voorstellingen gaf in de ruimte die langzamerhand uitgroeide naar een museum. In 1990 gaf de Universiteit het gebruik op ten gunste van de museumfunktie, met name de uitbreiding van museum Moritzburg. (de Galerie was al opgericht in 1885 als Stadsmuseum voor Kunst en Kunstvoorwerpen)
In het midden het interieur, waar we even een blik op konden werpen want helaas was er geen tijd om een bezoek te brengen.....
Buiten stond daar weer "het" beeld, dat ik ook in andere steden had aangetroffen en dat zo'n indruk op mij had gemaakt "Hoop op een betere toekomst" (scroll naar boven, bij Dresden en kijk daar voor de uitgebreide informatie over het beeld, de maker en de achtergrondinfo).
En onderstaande beeldengroep staat tegenover museum Moritzburg, gemaakt door kunstenaars uit de 'kunstenaarskolonie', (zie bovenste foto's Halle voor hun lokatie) die heel modern en vernieuwend bezig zijn: een verrassing om te zien!
Ook een verrassing vond ik de enorme muurschilderingen in een smalle, hoge steeg.....Verbazingwekkend wat een ruimte er is geschapen, en ook nog eens in de sfeer van de stad! Vaak zie je dat vervallen huizen beschilderd worden, al dan niet met figuren, en dan zie juist goed dat de boel aan het verloederen is, een laatste redmiddel om de boel wat op te leuken....(de goede beschilderingen niet te na gesproken, hoor! Bijvoorbeeld in Belgie zijn er fraaie stripfiguren op de juiste plekken geschilderd en ook In Venetie zie je muurschilderingen die de boel verfraaien in plaats van de verloedering benadrukken ;-)
Maar zoals gezegd: deze muurschilderingen waren uitermate goed, met humor en het bewonderen méér dan waard. Oordeel zelf.
Nog wat doorkijkjes met overal kerktorens in zicht, fraaie deuren.......
......en pleinen met fonteinen en veel bronzen beelden (die nergens te lijden hebben onder vandalisme)
Samenvattend mijn mening (voor wie die wil weten): ik ben blij dat ik deze plaatsen heb bezocht want dat was er met alle vakanties nooit van gekomen. Hoewel al deze plaatsen al lange tijd tot 'Duitsland' behoren, kreeg ik toch regelmatig het gevoel in het voormalige 'Oost-Duitsland' te zijn. In Leipzig e Dresden doordat je nog de duidelijk de gevolgen van W.O.2 kon zien (ondanks de voortvarende restauraties) en in het algemeen vaak door de houding van de mensen, de sfeer die er hing. Moeilijk uit te leggen waar dat nu precies in zat...het was meer het 'gevoel'.
Als vakantie heb ik deze reis niet zozeer gezien omdat het veel, bijna alles, met geschiedenis te maken heeft, en juist in deze streek word je ook gekonfronteerd met de 'zwarte geschiedenis' van Duitsland....want ook concentratiekamp Buchenwald ligt in deze streek. Wél heel leerzaam om alles wat je uit de boeken en andere media kent, nu in het echt te zien. De historische gebouwen zijn zeker de moeite waard om te zien, overdadig versierd met beelden of kleur, of strak uitgevoerd in pastelkleuren, en alles daar tussenin. De Kaufhause zijn zonder uitzondering: groot, uitgebreid en overdekt en de prijzen zijn zoals de euro bedoeld was (vaak dus de helft goedkoper dan bij ons).
Dat Leipzig, en vooral Dresden, erg geleden hebben in de 2e wereldoorlog door alle bombardementen is nog duidelijk te zien. Hoewel er sinds 1989 ongelooflijk hard is gewerkt om de gebouwen en huizen op te knappen, en in de oorspronkelijke staat terug te brengen, staan heel veel huizen er nog steeds troosteloos bij. Dat komt omdat de Russen (zegt men) indertijd de archieven hebben vernietigd, waardoor niet meer te achterhalen was wie de eigenaar van de panden was. Doordat er (Europese) subsidies werden ingezet voor de 'wederopbouw' is er heel veel gerealiseerd. Maar nu zijn de diverse steden zelf verantwoordelijk (al dan niet met subsidie) en hebben als voorwaarde: de eigenaar moet het zélf opknappen! Met als gevolg dat veel eigenaren zich niet melden....gewoon omdat ze het geld niet hebben om de boel te restaureren....en dus...houden ze hun mond. Verder zijn natuurlijk ook veel voormalige eigenaren omgekomen in de oorlog. Maar al met al is het archief verdwenen dus moet men wachten tot iemand zich -alsnog- meldt. Tot die tijd blijft de vervallen 'zooi' gewoon staan, vaak tussen wél gerenoveerde panden!
In de grote steden is dan ook een ware 'bouw - en makelaarsmaffia' ontstaan. Makelaars proberen vervallen panden van eigenaars te verkopen aan naieve, onwetende gegadigden die denken een leuk pand te krijgen om dat zelf op te knappen ;- ) Daarna laten de makelaars de naam van de eerste eigenaar uitlekken.....die wordt door de gemeente op het matje geroepen en verordoneerd om de boel op te knappen. Dan zegt die 'eigenaar' heel onschuldig: " maar ik ben de eigenaar helemaal niet". En verwijst vervolgens naar de nieuwe eigenaar. Die dan de pineut is!